Beyin tümörü, beynin dokularından, sinirlerinden, beyin zarlarından veya kafatası kemiği ve çevresindeki kas dokusundan kaynaklanan anormal hücre büyümeleridir. Bu tümörler, beyinde ilk kez ortaya çıkıyorsa birincil (primer) beyin tümörü, başka bir organdaki kanserin beyne sıçraması durumunda ise ikincil (sekonder) ya da metastatik beyin tümörü olarak adlandırılır.
Beyin Tümörü Nasıl Oluşur?
Beyin tümörü, diğer organlarda olduğu gibi, anormal hücre büyümesinin bir sonucu olarak meydana gelir. Normalde hücreler yaşlanır, ölür ve yerlerine yenileri üretilir. Ancak bu doğal süreç bozulduğunda, ihtiyaç duyulmayan hücreler üretilebilir veya eski hücreler zamanında yok olmaz. Bunun sonucunda, birikim gösteren bu hücreler tümör adı verilen anormal bir yapıyı oluşturur. Ancak her tümör kansere yol açmaz; beyinde oluşan tümörlere genel olarak “beyin tümörü” denir.
Beyin Tümörü Türleri Nelerdir?
- Birincil (Primer) Beyin Tümörü
- İyi huylu tümörler: Menenjiyom, schwannom, dermoid ve epidermoid kistler.
- Kötü huylu tümörler: Glioblastoma multiforme gibi glial tümörler.
- İkincil (Sekonder) Beyin Tümörü
- Vücudun başka organlarından beyne yayılan (metastaz) kanserler.
İyi Huylu Beyin Tümörleri
İyi huylu tümörler genellikle beyin zarlarından ya da sinirlerden kaynaklanır ve cerrahi müdahaleyle başarılı bir şekilde tedavi edilebilir.
Kötü Huylu Beyin Tümörleri
Bu tümörler hızla büyüyerek sağlıklı beyin dokusuna zarar verebilir. Tedavi sonuçları, tümörün büyüklüğü, yeri ve diğer faktörlere bağlı olarak değişse de, hastaların yaşam sürelerini uzatma amacıyla çeşitli tedavi yöntemleri uygulanır.
Metastatik Beyin Tümörleri
Başka bir organdaki kanserin beyne yayılmasıyla oluşur. Akciğer, meme, prostat, mide ve bağırsak gibi organlarda görülen kanserlerin yaklaşık %25’i beyne metastaz yapabilir.
Beyin Tümörü Nedenleri ve Risk Faktörleri
Beyin tümörlerinin kesin nedenleri bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık (örneğin Von-Hippel Lindau hastalığı) ve bazı risk faktörleri tümör oluşumunda etkili olabilir. Bu risk faktörleri şunlardır:
- Cinsiyet: Erkeklerde daha yaygın görülür, ancak menenjiyomlar kadınlarda daha sık rastlanır.
- Irk: Beyaz ırkta daha yaygındır.
- Yaş: 70 yaş üstü bireylerde risk artar. Ayrıca 10 yaş altındaki çocuklarda beyincik tümörlerine sık rastlanır.
- Aile öyküsü: Ailede beyin tümörü öyküsü varsa risk artar.
- Çevresel faktörler: Radyasyona maruz kalma, bazı virüsler ve kimyasallar.
Beyin Tümörünün Belirtileri Nelerdir?
- Gece şiddetlenen baş ağrısı
- Bulantı, kusma, bulanık ya da çift görme
- Bayılma (epileptik nöbetler)
- Denge kaybı ve yürüme güçlüğü
- Kol ve bacaklarda güç kaybı, uyuşma
- Unutkanlık, kişilik değişiklikleri, konuşma bozuklukları
Beyin Tümörü Nasıl Teşhis Edilir?
Beyin tümörleri, gelişmiş tıbbi görüntüleme teknikleri sayesinde hızla teşhis edilebilmektedir.
- Nörolojik muayene: Şikayetlerin değerlendirilmesi ve ayrıntılı bir öykü alınması.
- Görüntüleme yöntemleri: Bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRG).
- Biyopsi: Bazı durumlarda, kesin teşhis için tümör dokusundan örnek alınması gerekebilir.
Beyin Tümörü Tedavi Yöntemleri
Tedavi, tümörün tipi, büyüklüğü ve konumuna göre değişir. Temel tedavi yöntemleri şunlardır:
- Cerrahi müdahale
- Radyoterapi
- Kemoterapi
Cerrahi Müdahale
Genellikle iyi huylu tümörlerde cerrahi tedavi ilk tercih olarak uygulanır. Ancak kötü huylu tümörlerde cerrahi sonrası radyoterapi ve kemoterapi ek tedavi olarak gereklidir.
Radyoterapi
Yüksek enerjili ışınlar kullanılarak tümör hücrelerinin yok edilmesi ya da büyümesinin durdurulması amaçlanır. Radyoterapi, cerrahiden yaklaşık bir ay sonra uygulanır. Bazı durumlarda ameliyat edilemeyen hastalar için birincil tedavi yöntemi olarak da tercih edilebilir.
